Kampania „Schizofrenia – Otwórzcie Drzwi” mająca na celu przeciwdziałanie napiętnowaniu i dyskryminacji osób chorych na schizofrenię jest już realizowana od września 2000 r. w Polsce. Jej celem jest poprawa społecznego odbioru schizofrenii i pogłębienie tolerancji w naszym kraju dla osób chorych psychicznie.
Program „Schizofrenia – Otwórzcie Drzwi” jest prowadzony przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego przy współpracy ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO). W Polsce program uzyskał patronat Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej. Program powstał dzięki wsparciu z grantu naukowego Lilly.
W pierwszym etapie realizacji program ma na celu integrację wszystkich środowisk związanych z leczeniem schizofrenii tak, aby ich wspólne działanie wpłynęło na zmianę postaw i uprzedzeń wobec osób chorych psychicznie. Bezpośrednim celem programu jest przeciwstawienie się stygmatyzacji i dyskryminacji osób chorych na schizofrenię poprzez edukację wielu grup społecznych – uczniów, kleryków, pacjentów i ich rodzin, psychiatrów i lekarzy rodzinnych. Program nastawiony jest również na bliską współpracę z mediami nad nowym, bliższym prawdzie obrazem osoby chorej psychicznie w społeczeństwie.
Program „Schizofrenia – Otwórzcie Drzwi” rozpoczął się w 1996 roku na Światowym Zjeździe Psychiatrycznym w Madrycie, a pierwszy program pilotażowy zainicjowano w Alberta w Kanadzie. Po pierwszych pozytywnych rezultatach programu kanadyjskiego, podobne akcje rozwinięto w Austrii, Chinach, Egipcie, Niemczech, Grecji, Indiach, Włoszech i Hiszpanii. W każdym z krajów program koordynowany jest przez komitet, w skład której wchodzą psychiatrzy, pacjenci, członkowie rodzin osób chorych, dziennikarze, politycy, nauczyciele i działacze społeczni.
Według dr. Andrzeja Cechnickiego, koordynatora polskiego programu, „ludzie chorzy na schizofrenię spotykają się często w życiu codziennym z dyskryminacją i odrzuceniem. Społeczeństwo, prawodawcy, pracodawcy, media i nawet niektórzy lekarze podtrzymują stereotypowe widzenie chorych na schizofrenię jako osób niebezpiecznych, agresywnych i niezdolnych do efektywnej pracy”. Takie podejście, któremu mogą ulec także członkowie rodzin chorych a nawet sami chorzy, zmniejsza szanse tych osób na znalezienie zatrudnienia, małżeństwo, posiadanie domu czy uzyskanie pomocy od sąsiadów. W naszym kraju, pomimo wysiłków reformy opieki psychiatrycznej, standard opieki w zakresie chorób psychicznych jest na niższym poziomie niż w zakresie chorób somatycznych.
Kampania Zarządu Głównego PTP i WPA różni się od wszelkich poprzednich inicjatyw zakresem i podejściem. Pierwszym krokiem w każdym kraju jest poznanie doświadczeń chorych na schizofrenię i ich rodzin, tak aby działania można było skierować na określone problemy i do określonych odbiorców w danym środowisku społecznym i kulturowym. Poszczególne kraje uczą się od siebie nawzajem. W Kanadzie sukcesem okazała się kampania informacyjna skierowana do młodzieży, która zmniejszyła negatywne podejście do schizofrenii.
Działania przeprowadzana w poszczególnych krajach różnią się więc, ale składają się nań internetowe programy nauczania dla nastolatków, konkursy, spektakle teatralne i wernisaże, kampanie w mediach oraz działania mające na celu zjednanie przychylności pracodawców. Grupy organizujące programy w różnych krajach dzielą się między sobą doświadczeniem.
Maria (23 lata), ze Stowarzyszenia Pacjentów „Otwórzcie Drzwi”, która doświadczyła tych trudności, w jednym ze swoich edukacyjnych zajęć dla młodych kleryków powiedziała:
„Odkąd zdiagnozowano mój stan, ludzie zaczęli zachowywać dystans i ostrzegać innych, że jestem chora na schizofrenię. To bardzo przykre. Trudno być prawdomównym – napomknięcie o schizofrenii zwykle powoduje, że ludzie odwracają się od ciebie. Doświadczyłam także problemów w pracy z powodu moich objawów i fałszywych pojęć na ich temat. Starsze leki wywoływały efekty uboczne, które umożliwiały rozpoznanie mnie jako osoby chorej psychicznie – leki najnowszej generacji nie wywołują tych efektów, pomagając tym samym w powrocie do normalnego życia. Jednakże społeczeństwo nadal piętnuje chorych. Z całego serca popieram walkę o większą akceptację i zrozumienie dla osób dotkniętych przez schizofrenię.”
